گزارش تحلیلی صادرات پسته ایران بر اساس آمار گمرکی دی و بهمن ۱۴۰۳ — پنج‌ماهه نخست ۱۴۰۳

این گزارش تحلیلی با هدف کمک به تاجران پسته نوشته شده و بر مبنای آخرین داده‌های گمرک ایران تهیه شده است. در ادامه حجم، ارزش، مقاصد و تحلیل روندهای کلیدی همراه با پیشنهادهای تجاری ارائه شده است.

خلاصه اجرا (Snapshot)

دوره	وزن کل (تن)	ارزش تقریبی (میلیون دلار)	نرخ رشد (وزنی/ارزشی)
پنج‌ماهه نخست ۱۴۰۳	~36,000	~352	رشد وزنی ~122٪ — رشد ارزشی ~213٪
دی‌ماه ۱۴۰۳	~15,000	—	افزایش ~88٪ نسبت به دی سال قبل
بهمن‌ماه ۱۴۰۳	~17,000	—	افزایش ~89٪ نسبت به بهمن سال قبل

ترکیب محصولات صادراتی

بر پایه گزارش‌های گمرکی و آمار رسمی:

• پسته با پوست (تازه یا خشک): حدود 245 میلیون دلار

 

• مغز پسته (تازه یا خشک): حدود 103 میلیون دلار

 

• خلال مغز پسته: بیش از 3.3 میلیون دلار

 

توضیح: سهم بالاتر پسته با پوست نشان‌دهنده ادامه تمرکز بر صادرات خام است؛ اما رشد قابل توجه مغز پسته فرصت

ارزش‌افزوده را روشن می‌کند.

مقاصد اصلی صادراتی

اگرچه گزارش گمرک تمام جزئیات کشوری را در همه بیانیه‌ها منتشر نمی‌کند، ترکیب بازارها بر اساس تحلیل‌های تجاری به‌طور خلاصه:

• چین: بزرگ‌ترین بازار و تقریباً بیش از ۴۰٪ سهم خرید.

 

• هند: بازار مهم برای مغز پسته و فرآورده‌ها.

 

• اروپا (آلمان، اسپانیا، ایتالیا): خریداران محصولات باکیفیت و پسته خندان.

 

• منطقه و همسایه‌ها (روسیه، ترکیه، امارات): مسیرهای مصرف و ترانزیت.

 

تحلیل روندها — چرا صادرات رشد کرد؟

چند عامل کلیدی در رشد حجم و ارزش صادرات نقش داشته‌اند:

• نوسان نرخ ارز: افزایش قیمت دلار داخل کشور باعث رقابتی‌تر شدن صادرات شده است.

• تقاضای فصلی: تعطیلات زمستانی و فصول اعیاد (مثلاً سال نو چینی) نیاز بازارهای هدف را بالا برده‌اند.

• بهبود فرآیندهای ترخیص و حمل‌ونقل: گزارش‌ها از کاهش نسبی موانع گمرکی و ترخیص خبر می‌دهند که

زمان‌بندی صادرات را تسهیل کرده است.

• رقابت قیمتی و کیفیتی با آمریکا: ایران با قیمت رقابتی و کیفیت مناسب توانسته بخشی از بازار را بازپس بگیرد.

چالش‌ها برای صادرکنندگان

• استانداردهای بهداشتی سخت‌گیرانه (به‌ویژه محدودیت‌های مربوط به آفلاتوکسین) در بازارهای اروپایی.

• افزایش هزینه‌ها و تاخیرهای مرتبط با حمل‌ونقل بین‌المللی.

• نیاز به بسته‌بندی و برندینگ مدرن برای ورود موفق به بازارهای سطح بالاتر.

• رقابت از سوی آمریکا و کشورهای صادرکننده دیگر با شبکه توزیع قوی‌تر.

فرصت‌ها و پیشنهادهای تجاری

برای بهره‌برداری از روند مثبت صادراتی، توصیه‌های عملی به تاجران:

• تمرکز بر بازار هند: گسترش صادرات مغز و محصولات فرآوری‌شده به هند می‌تواند سودآور باشد.

• افزایش صادرات محصولات فرآوری‌شده: خلال، پودر و کره پسته ارزش افزوده بالاتری دارند—سرمایه‌گذاری در خط تولید و بسته‌بندی منطقی است.

• برندسازی و بسته‌بندی صادراتی: سرمایه‌گذاری در بسته‌بندی استاندارد و برند قابل قبول اروپا، سهم بازار را افزایش می‌دهد.

• ورود به بازار محصولات ارگانیک: تقاضای جهانی برای ارگانیک رو به رشد است و تولیدکنندگان ایرانی ظرفیت ورود دارند.

• توجه به استانداردها: آزمایش منظم برای آفلاتوکسین و انطباق با استانداردهای مقصد، از رد محموله جلوگیری می‌کند.

• 

جمع‌بندی و چشم‌انداز

آمار گمرکی نشان می‌دهد صادرات پسته ایران در دی و بهمن ۱۴۰۳ و پنج‌ماهه نخست ۱۴۰۳ رشد قابل توجهی داشته است. اگرچه چالش‌هایی مثل استانداردهای سخت‌گیرانه و هزینه حمل‌ونقل وجود دارد، اما ترکیب تقاضای فصلی، نرخ ارز و بهبود فرآیندهای ترخیص باعث شده وضعیت صادرات به‌طور ملموسی بهتر شود. برای تداوم این رشد، تمرکز بر محصولات با ارزش افزوده، بهبود بسته‌بندی و هدف‌گیری بازارهای مناسب (هند و اروپا) راه‌حل‌های مؤثر هستند.

منبع: